Perzaks

Het dorpje ligt ’s zomers rustiek verscholen tussen het groen. In dit jaargetijde ligt het vol in het zicht tussen dor en kaal hout. Rondom het mistroostige geheel staan verspreid over het landschap enkele smakeloos verbouwde boerderijtjes. Geheel gespeend van enig historisch besef heeft men de bedoeninkjes verbasterd tot Eftelingsprookjes. Met op het erf een overdaad aan oude werktuigen en gereedschappen. Als de oorspronkelijke bewoners deze gereedschappen werkelijk bezeten zouden hebben zouden ze de koning te rijk zijn geweest. Nu kunnen ze zich slechts misnoegd omdraaien in hun graf.

Een oud boerderijtje gaat vaak gepaard met een flinke lap grond. De huidige bewoners hebben ook gewoon rekeningen te betalen en maken van de nood een deugd. Zo zie je langs de landweggetjes overal borden staan met aanprijzingen van koopwaar. ’s Zomers zijn het aardappelen, in het najaar pompoenen en ’s winters kerstbomen. Een enkeling die zijn sprookjeshof vlakbij een bos heeft ingericht heeft seizoenbestendig haardhout in de aanbieding.

Op weg naar het Drentse dorpje waar zich mijn werkplek voor die week bevond maakte ik kennis met een landbouwproduct wat ik nog niet kende. Kennelijk is de noodzaak van innovatie ook doorgedrongen tot de gelederen van rustieke sprookjesfiguren. Een groot wit bord langs de kant van de weg vermeldde in dikke zwarte letters: ‘PERZAKS’. Ik ben er in die week meermalen langs gereden. Het was op deze ijskoude novembermiddag dat ik tot het besef kwam dat dit voorlopig de laatste kans was om te achterhalen wat perzaks zijn. Er stond niets anders op dan poolshoogte te nemen, op het gevaar af dat ik opgescheept raakte met een partij perzaks. Op het moment dat ik het erf opliep richting het bord kwam er vanuit het kabouterhuisje een luid blaffend ruig behaard bolletje aangerold. Het bolletje was gelukkig nogal kortademig en het zou nog enige tijd duren voordat het al te gevaarlijk dichtbij kwam. Daarachter verscheen een kruidenvrouwtje. Kruidenvrouwtjes zijn types die in hun jonge jaren alternatief en modern waren. Op enig moment hebben ze de slag naar de realiteit gemist en zo kan het gebeuren dat ze nu nog steeds meisjesachtig gekleed gaan in een bloemetjesjurk en de lange grijze haren in een paardenstaart dragen. Daarover dragen ze dan een zelfgebreid bruin vest. Dit type voegde er als concessie aan het boerenbestaan nog een paar praktische groene laarzen aan toe. Er was nog tijd om opzichtig net te doen of de telefoon ging en met een wuivend gebaar van druk-druk-druk in de auto te springen. Het alternatief was het aanhoren van een lange monoloog over de ongetwijfeld heilzame werking van perzaks. Op dat moment viel mijn oog op een tweede bord wat plat op de grond lag. Er op stond KG. Toen begreep ik het. Beide borden moesten de zin ‘PER ZAK 5 KG’ voorstellen.

Ik zal nooit weten wat er per zak van 5 kilo werd aangeboden en wat zo’n zak dan moest kosten. Het bruine vest riep vanuit de verte dat ‘ze’ op waren. Het ruig behaarde bolletje had zijn heldhaftige poging inmiddels ook gestaakt.