Het was een grijze dag. Klam en mistig. Natte bladeren op de
perken en het gras en in de goot. Een dag waarop men de gordijnen al om 4 uur
dicht doet en een kaarsje aansteekt. Geen verkeer, op een enkele auto na van
iemand die vandaag wat vroeger van kantoor is gegaan. Waarom wist de
automobilist zelf ook niet, het was gewoon zo’n dag waarop je tot niets anders in
staat bent dan wat email lezen en de telefoon aannemen en om drie uur je laptop
dichtklapt en tegen je baas zegt: ‘Ik ga naar huis, morgen zien we wel verder.”
Zo’n dag. Fietsers, bromfietsers en voetgangers bleven binnen. Het was
buitengewoon vredig op straat. Windstil, geen lawaaierige scholieren, geen
razend verkeer, geen sirenes. Als op die dag om 5 uur ’s middags het bericht
zou komen dat de aarde over een half uur zou ophouden te bestaan zou iedereen
er in berust hebben. Het is mooi geweest, we hebben een leuke tijd gehad en we
gaan met ons allen. Het waren de donkere dagen voor kerstmis en het is nu
ongeveer 4 jaar geleden, maar precies weet ik het niet meer want de tijd neemt
af en toe een loopje met me. Soms lijkt iets wat vorig jaar was een eeuwigheid
geleden en dingen van 10 jaar terug lijken soms alsof het een paar maand terug
was.
En juist op die dag was ik bezig in een flatgebouw in Emmen.
Ze deed open en ik zei waarvoor ik kwam en meer werd er niet gezegd. Het was
niet veel werk. Ik had wat reservedelen bij me, een poetslap, een
accuboormachine, een meetinstrument, een korte as met een grote borstel voor de
strang en een soepele as met een vetborstel voor het keukenkanaal. Het keukenkanaal
was maar 10 cm in diameter en maakte in de berging een haakse bocht naar de
hoofdschacht. Met een starre as kom ik zo’n krappe bocht niet door. Deze
soepele as vond ik in de bus, witte Ford Transit, van de man die mij had
ingewerkt en die was gestopt met werken. De woorden strang en hoofdschacht
worden door elkaar gebruikt. Wij weten wat we bedoelen, bewoners meestal niet. De
berging was nauwelijks een vierkante meter groot en boven in de hoek, juist die
hoek waar bewoners dingen op planken bewaren die men reeds lang geleden had
moeten weggooien, zat een extra ventiel wat toegang bood tot de strang. De
strang is eigenlijk een buis van soms wel 40 of 50 cm in doorsnee en loopt
vanaf de kelder of onderste woning helemaal door tot op het dak. In dit geval
ging het om zes verdiepingen en ik was op de derde. Boven op het dak staat dan
een grote ventilator en die bedient alle onderliggende woningen. Ik had bijna
opgeschreven: die zuigt alle onderliggende woningen af. Maar dat vond ik een
beetje een rare zin en daarom schreef ik: bedient. Badkamer en toilet zaten om
de hoofdschacht gegroepeerd en die kanaaltjes waren derhalve slechts ongeveer
een meter lang. Nauwelijks de moeite van het vegen waard.
Waarom ik zo laat in de middag nog aanbelde weet ik niet
meer. Het was zo’n moment waarop het eigenlijk te vroeg is om naar huis te gaan
en eigenlijk te laat om nog in een woning te beginnen. Waarschijnlijk had ik
een fanatieke bui en wilde ik vast een woning van de volgende dag doen want
vooruit lopen op de planning is beter dan achter lopen. Als je wat vooruit
loopt is er meer tijd voor koffie en als je achter loopt wordt het meestal
stressen en jagen. Dan heb ik liever koffie want stressen en jager deed ik vroeger,
toen ik nog jong was, nu heb ik daar geen zin meer in.
Haar appartement was opgeruimd en schoon en dat vind ik altijd een hele
verademing. Meer zeg ik daar niet over want ik mag bevolkingsgroepen niet
stigmatiseren al is het dan gewoon de realiteit. De inrichting was klassiek te
noemen maar niet ouderwets. Stijlvol, zorgvuldig en rustig zijn woorden die
haar woning het beste omschrijven. Niet protserig met mahonie en goud en chroom
en glas als ware men in een woonwagen maar gewoon burgerlijk netjes. Hout,
stevige zittingen, met liefde voor het vak bekleed. Velours natuurlijk. Zachte
vloerbedekking, kleedje in de gang, Novilon in de keuken. Burgerlijk maar niet
truttig. Geen porseleinen beeldjes, geen herderinnetje-met-traan aan de muur,
ook geen opgeplakte legpuzzel waar men trots op is alsof men een Rembrandt had
geschilderd en al helemaal niet zo’n resin vogeltje wat begint te fluiten als
je er langs loopt. Resin is een soort kunststof wat je kan gieten in een vorm
en dan zo hard wordt als steen, merknaam Polystone, en van dat goedje heb je
naast het voornoemde vogeltje een heel regiment beelden, beesten en kabouters
en weet ik veel. Het is een goedkoop alternatief voor houtsnijwerk of steen en
in december staan er bij de Blokker altijd kerststallen met beeldengroepen van
dit materiaal.
Mevrouw sprak beschaafd met een lichte Drentse tongval. Of
ik wel een kopje koffie wilde. Haar voorkomen en het geluid van haar stem waren
in perfecte overeenstemming met de serene rust die er in haar huis heerste. Als
je ’s morgens ergens aanbelt en Geesje of Trijna doet open dan hoor je met
schelle stem: “Most ook kovvie hebb’n? Krigst d’r ook ain stuk kouk bie!”.
Begrijp me niet verkeerd, ik houd heel veel van Geesje en Trijna en voel me bij
hen aan de keukentafel in mijn element. Maar hier op drie hoog in Emmen kwam ik
in een andere wereld. Ze sprak geen woord teveel en wat ze zei was zakelijk,
vriendelijk en belangstellend maar beleefd afstandelijk. Ik zelf zei ook niet
veel. Ik mocht op de bank plaatsnemen en ik ging in de hoek zitten, met een
kussen in de rug en met mijn rechter arm op de leuning. Erg comfortabel. Niet
te hangerig achterover en ook niet rechtop als een kerkbank maar precies goed.
Zou men het hoofd achterover leggen dan zou men pardoes, nog voor het acht-uur
journaal goed en wel begonnen was, in een diepe sluimer verzonken zijn en als
men wakker schrikt van de sterreclame dan zou men zeggen dat je zacht snurkte.
Ik kon geen gesprek gaande houden maar daarentegen moet ik zeggen dat ik daar
ook helemaal niet de behoefte aan had. Mevrouw ook niet, ze zat gewoon met een
flauwe glimlach naar me te kijken. Woorden waren overbodig. We zaten zwijgend tegenover
elkaar en begrepen elkaar, al besef ik dat het vreemd klinkt voor een
ontmoeting met iemand die ik voor het eerst zag. Ze was mooi, niet in de zin
van sensueel of lekker maar gewoon mooi. Al gauw 10 jaar ouder dan ik schat ik
maar met een egale huid, goed op gewicht, zeer verzorgd. Maar ik was het meest
onder de indruk van haar uitstraling. Rust, evenwicht, beheerst, volkomen in
balans. Ik zou bij haar in kunnen trekken, persoonlijke spulletjes in de
logeerkamer leggen, logeerbed opmaken en we zouden samen kunnen leven als broer
en zus, als vrienden desnoods, en het had zo moeten zijn en we zouden er geen
woord aan vuil maken. Of zij er ook zo over dacht weet ik natuurlijk niet, het
zijn puur mijn hersenspinsels die weergeven welke stemming ze bij me opriep.
En toen gebeurde het. Ik was al moe natuurlijk, het einde
van de werkdag, in een woning die ook de volgende dag had gekund. En het was
die zeldzaam grijze dag. En de volmaakt
serene atmosfeer in het huis van mijn gastvrouw. Ik legde mijn hoofd
achterover om te voelen hoe ver de leuning weg was en meteen ging ik weer
rechtop natuurlijk, een beetje beschaamd ook. Maar het duurde niet lang of het
gebeurde opnieuw. Ik wou het niet maar ik kon niet anders. Ik legde mijn hoofd
achterover, hield krampachtig mijn ogen open en sprak nog een laatste
onbetekenende zin. En toen bleef het stil en zakten mijn ogen dicht en weg was
ik, zwevend op een wolk, op weg naar zonniger oorden. Het zal niet lang geduurd
hebben. Een minuut? Twee minuten? Vijf hooguit. De sluimer was niet diep genoeg
om niet te beseffen dat het volkomen misplaatst is om bij een vreemde dame in
huis in slaap te vallen en zo schrok ik wakker en sprong op. Ik lachte
schaapachtig en maakte excuses. Maar mevrouw bleef rustig zitten en glimlachte
me vriendelijk toe. Ze zei dat het niet erg was en dat ze het wel gezellig
vond. Ik pakte mijn spullen bij elkaar en was klaar voor vertrek. Toen deed ik iets
wat ik nooit doe als het werk er op zit: ik gaf haar een hand en bedankte me
voor het verblijf. Ze hield mijn hand even vast, een seconde maar, net iets te
lang voor een gewone handdruk en zei: “Je snurkte zachtjes…….”.